door Bert Vreeswijk

Als redactie van baan-atletiek.nl wensen wij al onze lezers in de eerste plaats een gezond en voor spoedig 2024 toe. Maar ook een sportief jaar, waarin u ongetwijfeld nagedacht hebt over hoe u uw lichamelijke conditie en een gezonde leefstijl zo zorgvuldig mogelijk kunt waarborgen. Geen eenvoudige opgave in een tijd waarin veel mensen het leven veelal zittend doorbrengen – zelf noem ik dit ‘de zitziekte’ – en zeker als je ouder wordt en de verlokkingen van allerlei heerlijk voedsel en lekkernijen ons dagelijks worden aangeboden. Als je weet dat volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek meer dan de helft van Nederland serieus kampt met overgewicht en dat dit de kans op hart- en vaatziekten aanzienlijk doet toenemen, dan wil je wel in actie komen!

Het is dan ook begrijpelijk dat veel lichaamsbeweging, en daardoor GEZOND AFVALLEN, voor sportieve mensen één van de voornemens voor het nieuwe jaar zal zijn. Maar hoe doe je dat? Eigenlijk is de oplossing erg eenvoudig en ik vertel daarmee natuurlijk niks nieuws; afvallen doe je door MINDER VOEDSEL TOT JE NEMEN DAN JE VERBRANDT. Aangevuld met voldoende lichaamsbeweging bereik je op deze wijze wat je uiteindelijk wilt bereiken.

Was het maar zo eenvoudig

Was het maar zo eenvoudig, want in de praktijk pakt het toch vaak iets anders uit. Afvallen vraagt, zeker na een actieve sportcarrière en ook op wat oudere leeftijd (waarin ook hormonen een rol gaan spelen), om een ijzeren discipline en een plan van aanpak. Daarbij kunnen deskundigen je een eind op weg helpen, maar uiteindelijk moet je deze uitdaging wel op eigen kracht aangaan! En dan heb ik het hier niet over het gebruik van het magische afslankmiddel Semaglutide, bedoeld voor diabetici. Dat is in de eerste plaats een kostbare zaak, maar ook kunnen er bij gebruik van dit geneesmiddel bijwerkingen optreden. Bovendien is de werking van het medicijn niet blijvend, want de vetcellen zullen zich na verloop van tijd gewoon weer vullen. Nee, het beste om je conditie en lichaamsgewicht op het gewenste en gezonde peil te brengen en te houden is voldoende juiste lichaamsbeweging, in combinatie met een gezond aangepast eetpatroon.

ANEKDOTE *

Het belang van lichaamsbeweging voor de gezondheid is lange tijd niet onder ogen gezien. Eind jaren veertig kwam men in Engeland tot de overtuiging dat de toename van hart- en vaatziekten nauw verband hield met het voedingspatroon (fish and chips) en met het niveau van lichamelijke activiteit.   Dus niet alleen met leeftijd en chronische stress, zoals iedereen in die tijd dacht. De regering in Groot-Brittannië gaf Jeremy Morris, een arts van de Britse Medical Research Counsel, opdracht om een grootschalig onderzoek te doen en een plan op te stellen om de zwaarlijvigheid aan te pakken.

Terwijl Morris nog geen idee had hoe hij zo’n onderzoek moest opzetten was hij op een dag in Londen op weg naar zijn werk met de AEC Routemaster (de rode Londense dubbeldekkersbus) en realiseerde hij zich opeens dat elke bus een chauffeur had die zijn hele werkende leven stil zat – en dat was te zien aan hun veelal corpulente postuur. Conducteurs daarentegen, die constant heen en weer liepen en daarbij per dienst ook nog eens zo’n zeshonderd traptreden beklommen liepen er vaak veel slanker bij. Dat bracht Morris op het idee om zijn grootschalig onderzoek te richten op deze twee beroepsgroepen. Morris volgde twee jaar 35.000 chauffeurs en conducteurs en constateerde (na aanpassing van alle andere variabelen) dat de chauffeurs, ongeacht hoe gezond ze waren, tweemaal zo veel kans hadden op een hartaanval als de conducteurs! Zo werd Jeremy Morris de eerste persoon die kon aantonen dat er een rechtstreeks en duidelijk meetbaar verband bestond tussen het belang van lichaamsbeweging en gezondheid.

Wat is dan voldoende lichaamsbeweging?

De grote vraag is vervolgens: wat is dan voldoende juiste lichaamsbeweging? Daar verschillen de meningen nogal over en dat hangtook van meerdere factoren af. Zo zal het voor iemand met een kantoorbaan, die de hele dag op zijn stoel zit, heel anders ingevuld moeten worden dan voor een timmerman of metselaar die de hele dag fysiek in touw zijn. Toch zijn er wel verschillende onderzoeken geweest die de alom bekende ‘tienduizendstappen-methode’ aanprijzen. Bij deze methode komt het er in het kort gezegd op neer dat men bijna elke dag tienduizend stappen zou moet zetten om aan voldoende lichaamsbeweging te komen. Dat komt neer op zo’n 7,5 kilometer per dag wandelen in een middelmatig tempo, oftewel anderhalf uur onderweg zijn!   Dat lijkt mij best een pittige opgave. En al is het om verschillende redenen geen slecht idee (fitter wordt je er wel van), van afvallen is in de meeste gevallen geen sprake. Daarvoor is de belastingprikkel namelijk veel te laag.

Het idee van de ‘tienduizendstappen-methode’ lijkt in 1960 te zijn ontstaan in Japan door de ontwikkeling van de stappenteller. Veel wetenschappers doken op het tienduizend stappen-fenomeen en er ontstonden evenzovele theorieën over wat nu de beste aanpak zou kunnen zijn. Als atletiektrainer en oud-docent lichamelijke opvoeding denk ik persoonlijk dat het belangrijker is om vooral wat intensiever te bewegen dan wandelen (al is daar natuurlijk niets mis mee). Maar vooral bij een zittend beroep is het belangrijk om door matig intensief te bewegen (dus een hogere prikkel toedienen) je hart- en bloedsomloop meer te stimuleren. Waardoor je een betere doorbloeding in het lichaam bewerkstelligt en zo onder meer het hart en de longen in goede conditie blijven. Bovendien zal het calorieverbruik aanzienlijk stijgen en zullen de kilo’s eraf vliegen.