Een artikel schrijven over ‘alleskunner’ en icoon Heike Drechsler zat al een tijdje bij mij in de koker. Toch kwam het er steeds niet van om eraan te beginnen. Totdat ik met mijn Finse vrouw tijdens onze vakantie in Finland een artikel in handen kreeg, gepubliceerd in de Helsingin Sanamat, een vooraanstaand dagblad uit Helsinki.

Journalist Jouni Kemppainen hield in deze krant een diepgaand interview met niemand minder dan voormalige DDR-atlete Heike Drechsler, die haar geluk vond in ‘Het land van de duizend meren’ door anno 2019 in het huwelijk te treden met de Finse oud-hordeloper Arto Bryggare. Mede door dit interview werd mijn nieuwsgierigheid opnieuw aangewakkerd en door stom toeval kwam ik er achter dat het Finse zomerhuis van het duo op nauwelijks een kilometer verwijderd is van ons eigen zomerhuis in Lumӓaki. Gelegen aan het Saimameer, in Zuid-Oost Karelië.

En dus kon ik het niet laten een bezoekje te brengen aan onze ‘nieuwe buren’. Dat leverde genoeg interessante informatie op om in vogelvlucht iets meer te vertellen over het leven van Heike Drechsler.

Heike’s jeugd

Heike Gabriela Daute – haar meisjesnaam – werd op 16 december 1964 geboren in het Oostduitse plaatsje Gera 1), gelegen in de deelstaat Thüringen. In dit rustieke agrarische gebied ligt het plaatsje aan de rivier De Witte Elster waar Heike, zoals ze zelf zegt, een mooie jeugd heeft doorbracht. Al was het verdriet om het verlies van haar vader in haar jeugd groot, nadat deze bij een auto-ongeluk om het leven kwam. Haar moeder had ze hoog zitten en was een voorbeeld voor haar. In haar schooljaren was zij een goede sportvrouw geweest en haar invloed op Heike’s sportcarrière is zeker van belang geweest. Toch heeft Heike’s moeder heel wat te stellen gehad met haar  langbenige blonde dochter. Ze was een echte ‘spring in het veld’ en leefde zich met haar broers, zusters en andere leeftijdgenoten in het natuurgebied uit met bomenklimmen en alle andere uitdagingen. Heike was dan ook een goede bekende in het plaatselijke Geraer Krankenhaus, als ze haar klimkunsten weer eens had overschat.
Maar dat weerhield haar niet om met pleisters en verband het spelen in de natuur onverminderd voort te zetten. Ook op school had het sportonderwijs haar voorkeur en was zwemmen voor een korte periode de sport die ze met succes beoefende. Totdat ze samen met een goede vriendin de atletiek ontdekte. Eerst was dat vooral plezier maken. Later werden Heike en haar vriendin ‘gescout’ door de leiding van Trainingscentrum Wismut-Gera en begonnen ze specifieker op de atletiekonderdelen te trainen. Echt fanatiek waren Heike en haar vriendin toen nog niet en soms drukten ze hun snor wel eens tijdens de training en maakten lol. Maar hoofdzaak was dat ze plezier hadden in het bewegen, waardoor beiden de sport trouw bleven.

Sportinternaat

Op 12-jarige leeftijd ging Heike het huis uit om intern te gaan wonen in het sportinternaat Bad Blankenburg. Daar zette ze de eerste serieuze stappen van haar roemrijke sportcarrière. Heike trainde met name in de verspring- en de meerkampgroep. Haar trainingsschema’s zagen er dan ook zeer afwisselend en veelzijdig uit, wat voor haar een zegen was. Toch had Heike het als ‘vrijbuiter’ moeilijk met de strenge discipline die er tijdens de trainingssessies op het internaat heerste. Maar door het plezier in het bewegen en de aandacht die ze kreeg van haar begeleiders wist ze het vol te houden en te wennen aan de strakke dagindeling die er heerste. 

Trainen met haar idolen  

Enige jaren later vertrok Heike naar het nieuw gebouwde sportcomplex in Jena, en weer later naar het Nationale Duitse trainingscentrum Kienbaum, waar ze terechtkwam onder de bezielende begeleiding van de toenmalige Bundestrainer van het Duitse Leichtathletikverband Erich Drechsler – de vader van haar toekomstige man Andreas Drechsler, de tweede doelman van voetbalclub FC Carl Zeiss Jena.

Heike werd een wereldster

Heike werd een wereldster en de DDR-leiding gebruikte haar sportprestaties maar wat graag ter meerdere glorie van de Staat. Dat leverde haar ook wat op, want door de privileges van de Staat, waar ze als getalenteerde atlete gebruik van kon maken, kon ze de wereld ontdekken en aan kampioenschapswedstrijden deelnemen. Zo kwam ze o.a. in landen als Italië, Nederland en Finland, maar ook in Amerika. Dat alles bij elkaar genomen had wel de nodige consequenties, want zoals publiekelijk bekend, ging de medische begeleiding in de DDR wel wat verder dan een magnesiumtablet of massagebehandeling en was er sprake van Staats- en organisatiegerichte dopingpraktijken. 2) Maar vragen stellen was er niet bij: ‘Ik was te verlegen en te naïef en ik vertrouwde de medici. Bovendien was het ondenkbaar om tegen het systeem te rebelleren, want je was te bang voor sancties en represailles en om je privileges te verliezen als je te veel kritische vragen ging stellen, want dan was je carrière voorgoed voorbij!’
Daar was Heike zich terdege van bewust en had daar moeite mee. Eerder was ze ook politiek actief geweest in Die Freie Deutsche Jugend. Deze FDJ was een Duitse communistische jeugdbeweging opgericht door Erich Honecker in 1946. Heike werd door haar opvallende atletiekprestaties voor de DDR een blikvanger en mede daardoor werd ze in 1984 verkozen in de Volkskammer 3) van de DDR.

Maatschappelijke zekerheid en kinderwens

Naast dat Heike zich volop in de sport ontwikkelde volgde ze een vakopleiding als fijn instrumentenmaker bij Zeiss, al was dit zeker niet haar beroepswens. Heike’s voorliefde ging er naar uit om met kinderen te werken. Vanaf 1984 volgde ze een studie pedagogiek aan de Hochschule, met als doel om kinderen in de sport en arbeid te onderwijzen. Nadat ze deze studie had afgerond ging ze aan de slag als opvoedkundige aan het sportgymnasium in Jena.
In 1984 trouwde Heike op 20-jarige leeftijd met haar jeugdliefde Andreas Drechsler, waarna haar kinderwens in 1989 in vervulling ging en zoon Tony werd geboren. Doordat Andreas en Heike Drechsler beiden in deze voor hen nieuwe levensfase een zeer actieve carrière onderhielden, kwam hun relatie sterk onder druk te staan met als gevolg dat het in 1997 uiteindelijke tot een scheiding kwam. Toch zegt Heike over die periode in haar leven, dat ze er van heeft genoten en deze niet had willen missen, vooral vanwege de geboorte van haar zoon Tony.
Na de breuk met Andreas Drechsler vond Heike in de Franse tienkamper Alain Blondel een nieuwe levenspartner. De relatie eindigde na zeven jaar in 2004.

Die Wende en de val van de Muur

Na ‘Die Wende’ in 1989, die ook wel de vredige revolutie wordt genoemd, waarmee de Duitse Democratische Republiek veranderde van een communistische dictatuur in een parlementaire democratie, veranderde ook voor Heike Drechsler de wereld totaal. Op een avond in 1989 toen Heike met haar pasgeboren zoon Tony op schoot voor de tv zat, vernam ze in shock het nieuws dat De Muur gevallen was. Tegelijkertijd ontstond er angst en onzekerheid bij haar, net als bij vele andere Oost-Duitsers. Maar Heike Drechlsler is een sterke vrouw en ze begon een nieuw leven. Ook in de sport waar ze zoveel van hield, zodat ook de atletiek een belangrijke plaats bleef innemen in haar leven in een nieuw tijdperk. De laatste wedstrijd waar Heike voor de DDR uitkwam was in 1999  tijdens  het Europees kampioenschap in Split, waar ze goud won op het verspringen en zilver op de 200 meter.

Door de hereniging van beide Duitslanden ontstond er in Jena een nieuwe atletiekclub onder de naam SC Motor Jena, met een grote sponsor. Dat gaf ook voor haar en haar nieuwe club nieuwe mogelijkheden om nu zelf trainingskampen te organiseren en naar wedstrijden te gaan in Europa en daarbuiten, zonder de alles overheersende bemoeienis en strenge regels die er tijdens het DDR regiem golden. Heike: ‘In de DDR had je niks te zeggen, je mocht alleen maar praten als je wat gevraagd werd en het regiem was zo streng, praten met atleten van buiten de DDR werd absoluut niet op prijs gesteld. Als we een wedstrijd hadden en we stiekem contact hadden met Westerse atleten en de DDR-leiding kwam eraan, dan werden we door de westerse atleten gewaarschuwd en ingeseind!  Soms heb ik er weleens stilletjes aan gedacht om “over te lopen” maar ik wist dat dit consequentie zou hebben voor mijn zoon en andere familieleden. “Je kunt je voorstellen dat het een verademing voor ons was, dat na de val van de  Muur wij alles vanaf toen zelf mochten beslissen, organiseren en regelen. Die vrijheid gaf een ongelofelijk fijn gevoel. We organiseerden een trainingskamp op Lanzarote en mijn kind ging mee, ondenkbaar in de DDR tijd!” Toch voelde het voor Heike na de hereniging van beide Duitslanden zeer onaangenaam, als er tijdens landenwedstrijden door de West-Duitsers werd neergekeken op hun (voormalige DDR)-teamgenoten, die spottend werden betiteld als “Ossies” als een soort tweederangs Duitsers werden gezien.

Noten

1) De Duitse Democratische Republiek (DDR) lag in de periode 1949 tot 1990 onder sterke Russische communistische invloed. In die periode bestond er een dictatoriaal bewind onder leiding van Staatsraadvoorzitter Erich Honecker, die wel ‘de held van de Duitse Democratische Republiek’ werd genoemd. De DDR, een Staat waarin de geheime Staatspolitie (Stasi) het leven van alle staatsburgers tot in detail beheerste en waarin alles en iedereen werd  gecontroleerd en gemanipuleerd. Na ‘Die Wende’ en de val van de Muur op 9 november 1989, vond op 3 oktober 1990 de Duitse hereniging plaats.

2) Brigitte Berendonk, Doping-Dokumente, Von der Forschung zum Betrug, Spinger-Verlag, Berlin , 1991

3) De Volkskammer was de benaming van het Oost-Duitse één kamerparlement en was het hoogste machtsorgaan van de DDR.

 Bronnen

-Persoonlijk gesprek met Heike zelf

-Interview met Helsinki’s Dagblad Helsingin Sanamat, door journalist Jouni Kemppainen

-Drechsler, H, Mach Dich Fit mit Heike Drechsler, Christian Verlag GmbH,                                                            München 2018, ISBN 978-3-95961-212-8